Zaboravljeni rimski grad Basiana

by

Na ulazu u selo Donji Petrovci, samo desetak kilometara od Rume, prostire se pašnjak na površini od 28 hektara. Od proleća do jeseni pun je stoke na ispaši. A, ispod pašnjaka, već 14 vekova, skriven od očiju javnosti, počiva rimski grad Basijana (Bassianae), u rimskoj provinciji Panonija, posle Sirmijuma, drugi po veličini grad. Ovo arheološko nalazište već decenijama pored stočara posećuju jedino „divlji“ arheolozi sa detektorima, koji traže novčiće i druge metalne predmete.

Rimski gradovi i provincije u srednjem Podunavlju 2. vek

Smatra se da je naziv Basijana keltskog porekla i da su ga Rimljani prihvatili od starosedelaca. Pretpostavlja se da je prvobitno naselje osnovano u 1. veku kao autonomni civitas, na prostoru koji su naseljavala panonska pllemena Amantini i Skordisci, i da ga je Hadrijan promovisao u rang municipija 124. godine prilikom svog boravka u Panoniji. Antički izvori navode Basijanu kao napredan grad na putu Sirmijum — Taurunum (Sremska Mitrovica — Zemun). Basijana je velikim delom uništena invazijom Huna, 454. godine, i kasnije Gota, ali nije uništeno svedočanstvo o značaju ovog grada. Zanimljivo je i to da Hierokle (vizantijski gramatičara iz prve polovine 6. veka) u svojim spisima navodi Basijanu kao sedište episkopije.

Prva istraživanja ovog lokaliteta potiču iz 1882. godine, kada ih je radio Arheološki muzej iz Zagreba. Istraživanja je predvodio dr Šime Ljubić. Zbog kratkog vremena, došlo se do pogrešnog zaključka da je ovde reč o vojnom logoru, a ne o gradu. Pola veka kasnije, istraživanja preuzima Istorijsko društvo iz Novog Sada, arheološka istraživanja vrše se 1935. godine, pod rukovodstvom dr Miodraga Grbića. Tom prilikom otkrivene su tri zgrade od kamena i opeke, sa sistemom za zagrevanje prostorija (hipokaust), podnim mozaicima, i kanalizacionom mrežom. Tokom daljih istraživanja otkriveno je mnogo kamenih nadgrobnih spomenika, žrtvenika, posuda, žižaka, i više od 300 novčića.

Rekonstrukcija urbanističkog plana Basijane prema avionskom snimku

Nakon iskopavanja urađeni su avionski snimci Basijane. Nakon izrade urbanističkog plana Basijane, na osnovu avionskih snimaka, došlo se do zaključka da ovo utvrđenje ima izgled nepravilnog petougla, dimenzija 550 sa 350 metara. Grad je bio opasan bedemima sa kulama kvadratne osnove. Na krajevima glavnih ulica (cardo i decumanus) nalazile su se kapije. Grad je imao pravilan raspored ulica. Postojale su četvrti sa kompleksima građevina javnog karaktera, kao i stambeni deo u čijem sastavu su se nalazile i radionice za snabdevanje grada. Iz istorijskih izvora saznajemo da su u gradu postojale tekstilne radionice (gynaecium Bassianense) koje su se najverovatnije bavile izradom vunenih proizvoda. Pretpostavlja se da je u Basijani bila smeštena konjička jedinica „Krila Panonije“. Iz grada se do naselja, prilazilo preko mostova, vojni logor se nalazio pokraj sela Dobrinci, tri kilometra od Basijane, na lokalitetu Solnok.

Od te 1935. godine, do danas, na Basijani, zbog nedostatka finansijskih sredstava, nije se radilo ništa. Basijana doživljava tužnu sudbinu, a veliki deo epigrafskih spomenika arhitektonske plastike, kamena i opeke odnešen je sa ovog lokaliteta i korišten, kako u Donjim Petrovcima, tako i u okolnim selima. Neki podaci govore da je srednjovekovni Kupinik delom podignut od tog materijala. Mada se zvanično nalazi pod zaštitom države od 1947. godine, Basijana je i danas, nažalost, poligon za mnoge „divlje arheologe“.

Rimski prsten iz Rume predstavlja slučajan nalaz sa teritorije municipijuma Basijana. Reč je o ženskom nakitu od bronze, sa latinskim natpisom koji glasi Veni – Amica (dođi prijateljice). Prsten je prečnika 1,9 centimetara, težine dva grama, sastoji se od trakaste elipsaste alke sa naglašenim ramenima. Slova su pravilno otisnuta. Prsten iz Rume najverovatnije je bio verenički, pripadao je nekoj mladoj ženi na teritoriji Basijane. Prsten datira iz 3. ili 4. veka, a značajan je u toliko što njegova poruka do tada nije poznata među natpisima na nakitima i to ga čini jedinstvenim.

Sadašnji izgled Basiane

Lokalitet Basijana u Donjim Petrovcima više decenija čeka arheologe. Petrovčani često u šali kažu da je njihovih 970 stanovnika zaboravljeno kao i Basijana i da su se odavno navikli da žive skrajnuto s puta Ruma – Inđija.

Na području Srema od arheloških nalazišta najpoznatiji je svakako Sirmijum, danas Sremska Mitrovica, a nalaze se još i Gomolava u selu Hrtkovci kod Rume, Kalakača kod Beške u opštini Inđija, Humka kod „Varcalove vodenice“ u Rumi, „Mihaljevačka šuma“ kod Čortanovaca blizu Inđije, pa Gradina na Bosutu, i još nekoliko manje poznatih, na kojima nije bilo detaljnijih istraživanja.


64 thoughts on “Zaboravljeni rimski grad Basiana”

  6. I blog often and I really thank you for your content. This article has truly peaked my interest. I am going to bookmark your site and keep checking for new details about once a week. I subscribed to your Feed as well. Josselyn Ingrim Blank

    Одговори

  7. Do you have a spam issue on this blog; I also am a blogger, and I was curious about your situation; many of us have developed some nice methods and we are looking to swap solutions with other folks, please shoot me an e-mail if interested. Veronica Benji Brandes

    Одговори

  8. Wow, fantastic blog layout! How long have you been blogging for? you make blogging look easy. The overall look of your web site is great, let alone the content! Oona Valle Chung

    Одговори

  21. Nice post. I was checking constantly this blog
    and I am impressed! Very helpful info particularly the last part 🙂 I care
    for such info a lot. I was looking for this particular info for a
    very long time. Thank you and best of luck.

    Одговори

  22. Hey I know this is off topic but I was wondering if you knew of any widgets I could add to my blog that automatically
    tweet my newest twitter updates. I’ve been looking for a plug-in like this for
    quite some time and was hoping maybe you would have some
    experience with something like this. Please
    let me know if you run into anything. I truly enjoy reading your blog and I
    look forward to your new updates.

    Одговори

  40. articles.mercola.com
    hangouts.google.com
    packtpub.com
    upwork.com
    del.icio.us
    petitiononline.com
    fonts.google.com
    awin1.com
    fruityloopsstudio.ru
    archive.org
    quora.com
    internetsociety.org
    freepik.com
    static.googleusercontent.com
    knowyourmeme.com
    developer.chrome.com
    snapchat.com
    meyerweb.com
    thehill.com
    download.macromedia.com
    google.de
    speakerdeck.com
    br.linkedin.com
    allrecipes.com
    aboutcookies.org
    usnews.com
    redbull.com
    3.bp.blogspot.com
    schema.org
    newsweek.com
    journals.sagepub.com
    crunchbase.com
    tempatcetaku.com
    sfchronicle.com

    https://www.kidneyfighter.com/you-can-get-stronger-with-kidney-disease/#comment-7065
    http://stevenchan.us/weblog/2011/05/vote-our-business-plan-2011-busi?page=5007#comment-1217928
    https://interactive.wttw.com/jayschicago/reba-fellowship?page=4352#comment-653570
    https://quilanga.gob.ec/adecentamiento-en-el-mirador-de-llano-grande/
    http://mzw.bond/?p=1085#comment-110851

    Одговори

  41. huffpost.com
    maryamah.com
    mckinsey.com
    hangouts.google.com
    fruityloopsstudio.ru
    help.instagram.com
    theaustralian.com.au
    msdn.microsoft.com
    search.google.com
    mixcloud.com
    store.shopping.yahoo.co.jp
    news.bbc.co.uk
    apnews.com
    1.bp.blogspot.com
    openstreetmap.org
    consumer.huawei.com
    accounts.google.com
    researchgate.net
    mercola.com
    developer.mozilla.org
    i.ytimg.com
    ieeexplore.ieee.org
    market.android.com
    google.ch
    tradingview.com
    nl.linkedin.com
    plus.google.com
    spreaker.com
    greenpeace.org
    blogs.wsj.com

    http://www.dailymagazine.news/supreme-court-rebuffs-u-s-veteran-s-disability-case-one-conservative-justice-dissenting-nid-2066227.html
    https://hanemachi.com/video/star-wars-battlefront-reveal-trailer/#comment-20087
    http://giaolyconggiao.com/content/445-gop-y?page=326#comment-16318
    https://myvideoland.ru/news/1242-svyatoy-superzvezda-buntar-i-prostoy-smertnyy-eto-vse-kinoobrazy-iisusa-hrista.html
    http://badgecopie.com/product/badge-noralsy/?unapproved=101778&moderation-hash=b117788635df110d42ba563353e0b16a#comment-101778

    Одговори

Leave a Comment